გაინტერესებთ რა სიმპტომებით ვლინდება ბრადიკარდია? რა უნდა იცოდეთ პრევენციის შესახებ რათა თავიდან აიცილოთ ეს დაავადება? ამ თემაზე დაწვრილებით გვესაუბრება ალექსანდრე ალადაშვილის სახელობის ექიმი კარდიოლოგი ნათია ძირკველიშვილი.
–რა არის ბრადიკარდია?
ბრადიკარდია ნიშნავს შენელებულ გულისცემას. ზრდასრული ადამიანის გულისცემის ნორმალური სიხშირე მოსვენებულ მდგომარეობაში, წუთში 60-100 შეკუმშვაა. თუ გულისცემის სიხშირე მოსვენებულ მდგომარეობაში 60-ზე ნაკლებია, პაციენტს აქვს ბრადიკარდია.
ბრადიკარდიამ შესაძლოა მნიშვნელოვანი პრობლემები გამოიწვიოს რადგან ამ დროს გული ვერ უზრუნველყოფს ორგანიზმისათვის საკმარისი რაოდენობის ჟანგბადით მდიდარი სისხლის მიწოდებას. ამასთან, ზოგჯერ ბრადიკარდია შესაძლოა საერთოდ არ იწვევდეს სიმპტომებს და გართულებებს.
იმპლანტირებადი პეისმეიკერის (სტიმულატორის) და სხვა მკურნალობის დახმარებით შესაძლებელია ბრადიკარდიის გამოსწორება და გულისცემის ნორმალური სიხშირის აღდგენა.
–რა სიმპტომებით ვლინდება?
ბრადიკარდიის დროს ტვინი და სხვა ორგანოები შესაძლოა ვერ იღებდნენ მათი ნორმალური ფუნქციონირებისთვის საჭირო ჟანგბადს. ამის შედეგად ვითარდება შემდეგი სიმპტომები:
როდესაც გულისცემის შენელება ნორმის ვარიანტია
ზოგიერთი ადამიანისთვის, მოსვენებულ მდგომარეობაში, შენელებული გულისცემა (წუთში 60-ზე ნაკლები) შესაძლოა ნორმად ჩაითვალოს. განსაკუთრებით ახალგაზრდა ჯანმრთელი ადამიანებისთვის და სპორტსმენებისთვის. ამ ადამიანების შემთხვევაში მსუბუქი ბრადიკარდია არ მიიჩნევა ჯანმრთელობის პრობლემად.
–როდის უნდა მივმართოთ ექიმს?
ბევრმა მდგომარეობამ შეიძლება გამოიწვიოს ბრადიკარდიისთვის დამახასიათებელი სიმპტომები და ნიშნები. მნიშვნელოვანია სწრაფი და ზუსტი დიაგნოსტიკა და შესაბამისი მკურნალობა. თუ პაციენტს აქვს ბრადიკარდიის სიმპტომები, აუცილებლად უნდა მიმართოს ექიმს. ხოლო, თუ პაციენტს ჰქონდა გონების კარგვა, აქვს სუნთქვის უკმარისობა (გაძნელება), გულმკერდში ტკივილი, რომელიც გრძელდება რამდენიმე წუთზე მეტად, აუცილებელია სასწრაფო სამედიცინო დახმარების ბრიგადის გამოძახება.
–რა არის ბრადიკარდიის მიზეზები?
ბრადიკარდიის მიზეზი შეიძლება გახდეს ნებისმიერი რამ, რაც ხელს უშლის ნორმალური ელექტრული იმპულსების წარმოქმნას და გატარებას. ბრადიკარდიის ძირითადი მიზეზებია:
–რა არის გულის ელექტრული სისტემა?
გული შედგება ოთხი კამერისაგან ორი წინაგულის (ზედა კამერები) და ორი პარკუჭისგან (ქვედა კამერები). გულის ნორმალურ რიტმს აკონტროლებს ბუნებრივი პეისმეიკერი (სინუსის კვანძი), რომელიც მდებარეობს მარჯვენა წინაგულში. სინუსის კვანძი გამოიმუშავებს იმპულსებს, რომლებიც განაპირობებენ გულის შეკუმშვებს.
სინუსის კვანძიდან გამოსული ელექტრული იმპულსი გაივლის წინაგულებს, ამის წყალობით ხდება წინაგულების შეკუმშვა და სისხლის გადასროლა პარკუჭებში. ელექტრული იმპულსები შემდეგ გაივლის ატრიოვენტრიკულურ (ავ) კვანძს. ავ კვანძიდან ელექტრული სიგნალი გადაეცემა სპეციალური უჯრედებისგან შემდგარ ე.წ. ჰისის კონას, რომელიც იყოფა ორად, ჰისის კონის მარცხენა და მარჯვენა ფეხად. ელექტრული იმპულსი გაივლის აღნიშნულ კონაში, მიაღწევს პარკუჭებამდე, პარკუჭები იკუმშება; მარჯვენა პარკუჭი ჟანგბადით ღარიბ სისხლს გადადევნის ფილტვებში, ხოლო მარცხენა პარკუჭი ჟანგბადით მდიდარ სისხლს გადადევნის მთელს ორგანიზმში.
ბრადიკარდია ვითარდება მაშინ, როცა ელექტრული იმპულსის გადაადგილება ზემოდან ქვემოთ (წინაგულებიდან პარკუჭებისკენ) შენელებული ან ბლოკირებულია.
–როგორია სინუსის კვანძის ფუნქციონირების დარღვევები?
ბრადიკარდიის მიზეზი ხშირად არის სინუსის კვანძის ფუნქციონირების შემდეგი დარღვევები:
ზოგჯერ, სინუსის კვანძის ფუნქციის მოშლა ვლინდება სინუსური იმპულსების სწრაფი და ნელი წარმოქმნის მონაცვლეობაში (ბრადიკარდია-ტაქიკარდიის სინდრომი).
გულის ბლოკადა (ატრიო-ვენტრიკულური ბლოკადა)
ბრადიკარდია ასევე შეიძლება განვითარდეს იმის გამო, რომ წინაგულიდან იმპულსი არ გატარდეს პარკუჭებისკენ.
იმპულსის გატარების შეფერხება შესაძლოა მოხდეს ავ კვანძში, ან ჰისის კონის ნებისმიერ დონეზე. ავ ბლოკადის კლასიფიკაცია ხდება იმპულსის გატარების ბლოკადის მდებარეობის და ხარისხის მიხედვით.
მეორე და მესამე ხარისხის ავ ბლოკადა როგორც წესი საჭიროებს ექიმის ჩარევას და უხშირესად საჭირო ხდება პეისმეიკერის იმპლანტაცია(ჩანერგვა).
–რა გართულებები აქვს ბრადიკარდიას?
მკურნალობის გარეშე ბრადიკარდიის გართულებები დამოკიდებულია იმაზე თუ რამდენად არის შენელებული გულისცემა, გამტარებელი სისტემის რომელ დონეზეა პრობლემა, გულის ქსოვილის რა ტიპის დაზიანებაა.
თუ ბრადიკარდია მკვეთრია, მაშინ ეს სიმპტომები შესაძლოა იყოს:
რისკ ფაქტორები
ასაკი
ბრადიკარდიის ძირითადი რისკ-ფაქტორია ასაკი. გულის დაავადებები რომლებიც ასოცირებულია ბრადიკარდიასთან, ხშირად გვხვდება ხანდაზმულ პაციენტებთან.
გულის დაავადებებთან ასოცირებული რისკ-ფაქტორები
ბრადიკარდია ხშირად დაკავშირებულია გულის ზოგიერთი დაავადებით გამოწვეული გულის ქსოვილის დაზიანებასთან. აქედან გამომდინარე ფაქტორები რომლებიც ზრდიან გულის დაავადებების განვითარების რისკს, ასევე ზრდიან ბრადიკარდიის განვითარების რისკს. ცხოვრების სტილის შეცვლამ ან მკურნალობამ შესაძლოა შეამციროს აღნიშნული რისკები. გულის დაავადებების და მათ შორის ბრადიკარდიის რისკებს ზრდის შემდეგი ფაქტორები:
ექიმთან შეხვედრის (ვიზიტის) დაგეგმვა
ოჯახის ექიმთან, ან ემერჯენსის განყოფილებაში პირველად მოხვედრილი პაციენტი უნდა გაიგზავნოს არითმოლოგთან სადაც დიაგნოზის დასაზუსტებლად შესაძლოა საჭირო გახდეს ერთი ან ორი ვიზიტი.
თუ ეს შესაძლებელია, უმჯობესია პაციენტს ექიმთან ვიზიტისას თან ახლდეს ოჯახის წევრი, ან მეგობარი, რომელიც პაციენტს გაუწევს მორალურ თანადგომას და დაეხმარება ექიმისაგან მიწოდებული ახალი ინფორმაციის აღქმაში. იქიდან გამომდინარე რომ ბევრი საკითხია განსახილველი, უკეთესი იქნება თუ პაციენტი შეძლებისდაგვარად მომზადებული მივა ექიმთან ვიზიტზე.
–როგორ უნდა მოემზადოს პაციენტი ექიმთან ვიზიტისთვის?
უნდა შეადგინოს ექიმთან განსახილველი საკითხების სია.
ეს სია უნდა მოიცავდეს:
ექიმთან დასასმელი კითხვები:
ასევე, პაციენტმა თავი არ უნდა შეიკავოს იმ კითხვების დასმისგან, რომლებიც ჩანიშნული არ ჰქონდა მაგრამ გაუჩნდა ექიმთან ვიზიტის დროს.
კითხვები რომლებიც შესაძლოა ექიმმა დაუსვას პაციენტს:
კვლევები და დიაგნოზი
დიაგნოზის დასადგენად ექიმი გამოიკითხავს პაციენტის სიმპტომებს, სამედიცინო და ოჯახურ ისტორიას და გასინჯავს. გულისცემის სიხშირის დასადგენად ექიმი ატარებს სხვადასხვა კვლევას, ადგენს კავშირს შენელებულ გულისცემასა და სიმპტომებს შორის, და გამოავლენს მიზეზებს რასაც შესაძლოა გამოეწვია ბრადიკარდია.
ელექტროკარდიოგრამა (ეკგ)
ეკგ არის პირველი რიგის საშუალება ბრადიკარდიის გამოსავლენად. ეკგ-ს ჩასაწერად იყენებენ მცირე ზომის სენსორებს (ელექტროდებს), რომლებსაც ადებენ გულმკერდზე და კიდურებზე. ეს ელექტროდები იწერენ გულიდან მომავალ ელექტრულ იმპულსებს. ექიმი აღნიშნული ჩანაწერის მიხედვით ადგენს ბრადიკარდიის ტიპს. ექიმის გადაწყვეტილებით შესაძლოა პაციენტს დაუმაგრდეს პორტატული ეკგ, რომლის ტარებაც უფრო ხანგრძლივად იქნება შესაძლებელი და საშუალებას მისცემს ექიმს დაადგინოს კავშირი ბრადიკარდიასა და სიმპტომებს შორის. ამ ტიპის მოწყობილობებს მიეკუთვნება:
ჰოლტერის მონიტორინგი
ეს პორტატული აპარატი პაციენტს უმაგრდება ქამარზე ან ატარებს ჯიბით. აპარატი იწერს პაციენტის გულისცემას 24 საათის განმავლობაში, რაც ექიმისთვის შესაძლოა წარმოადგენდეს მნიშვნელოვან ინფორმაციას. გამოკვლევის პერიოდში სასურველია პაციენტმა აწარმოოს დღიური, სადაც ჩაიწერს 24 საათის განმავლობაში მის შეგრძნებებს, ჩივილებს და მიუთითებს დროს.
ივენთ რეკორდერი
ამ პორტატული აპარატის საშუალებით შესაძლებელია პაციენტის გულისცემის ჩაწერა რამდენიმე კვირის ან თვის განმავლობაში. ჩაწერის რეჟიმს პაციენტი ააქტიურებს ღილაკზე თითის დაჭერით მხოლოდ დისკომფორტის დაწყების შემთხვევაში. აპარატი ჩაიწერს გულის მუშაობას რამდენიმე წუთის განმავლობაში ღილაკზე თითის დაჭერის მომენტამდე და მის შემდეგ.
ივენთ-ჩამწერით კვლევის პროცესში შესაძლებელია სხვა კვლევების ჩატარებაც, როგორიცაა:
ლაბორატორიული ტესტები
პაციენტს შესაძლოა ჰქონდეს ბრადიკარდიის გამომწვევი, ან ხელშემწყობი დაავადებები, როგორიცაა ინფექცია, ჰიპოთირეოზი, ელექტროლიტური დისბალანსი. აქედან გამომდინარე ტარდება შესაბამისი კვლევები. თუ სავარაუდოა ძილის აპნოეს (ძილის დროს სუნთქვის გაჩერების) ეპიზოდები, მაშინ ტარდება პოლისომნოგრაფია.
– როგორია მკურნალობა?
მკურნალობა დამოკიდებულია ბრადიკარდიის ტიპზე, სიმპტომების და გულის შენელების ხარისხზე.
ბრადიკარდიის ხელშემწყობი დაავადებების მკურნალობა
თუ ბრადიკარდიის მიზეზია ჰიპოთირეოზი ან ძილის აპნოე, აღნიშნული დაავადებების მკურნალობამ შესაძლოა აღადგინოს გულისცემის ნორმალური სიხშირე.
მკურნალობის შეცვლა
ბევრი პრეპარატი, მათ შორის გულის სხვა დაავადებების დროს დანიშნული მედიკამენტებიც, შესაძლოა იწვევდეს ბრადიკარდიას. ასეთი მედიკამენტის შეწყვეტის შემდეგ შესაძლოა აღდგეს გულისცემის ნორმალური სიხშირე. როდესაც ალტერნატიული მკურნალობის დაწყება შეუძლებელია და სიმპტომები მკვეთრია, აუცილებელია პეისმეიკერის იმპლანტაცია.
პეისმეიკერი
პეისმეიკერი არის ელემენტით მომუშავე მაჯის საათის ზომის აპარატი, რომელიც თავსდება კანქვეშ, ლავიწის ძვლის ქვემოთ. პეისმეიკერის ელექტროდი გულს უერთდება ვენის გავლით. პეისმეიკერი აკონტროლებს გულის რითმს და შენელების შემთხვევაში აწვდის იმპულსებს. პეისმეიკერი ასევე ახორციელებს არითმიის ეპიზოდების ავტომატურ ჩაწერას. ოპერაციის შემდეგ პაციენტს ეძლევა გეგმიური ვიზიტების გრაფიკი; ვიზიტებზე მოწმდება გულის რიტმი და პეისმეიკერის ფუნქციონირება. დაწვრილებითი ინფორმაციისთვის იხილეთ პეისმეიკერის იმპლანტაცია.
– რა პრევენცია არსებობს?
ბრადიკარდიის ყველაზე კარგი პრევენცია არის გულის დაავადებების რისკის შემცირება. თუ პაციენტს უკვე აქვს გულის დაავადება, ბრადიკარდიის თავიდან ასაცილებლად რეკომენდებულია მისი მონიტორინგი და მკურნალობის გეგმის ზუსტი შესრულება.
გულის დაავადების პრევენცია
გულის დაავადების სავარაუდო ხელშემწყობი რისკ-ფაქტორების მკურნალობა და ელიმინაცია.
რეკომენდებულია:
არსებული გულის დაავადების მონიტორინგი და მკურნალობა
თუ პაციენტს უკვე აქვს გულის დაავადება, რეკომენდებულია გაითვალისწინოს შემდეგი რეკომენდაციებიც:
თქვენთვის საინტერესო საკითხის შესახებ ინფორმაციის მისაღებად შეგიძლიათ დაუკავშირდეთ კლინიკის ცხელ ხაზს ნომერზე: ( 032 ) 2 95 80 14, 595 41 70 55. ყოველ სამუშაო დღეს (შაბათ–კვირის გარდა ) 10:00 სთ –დან 18:00 სთ –მდე.მის.: დიმიტრი უზნაძის 103.
გისურვებთ ჯანმრთელობას!
განახლებული „ალექსანდრე ალადაშვილის სახელობის კლინიკა“ არის მრავალპროფილური სამედიცინო დაწესებულება, რომელიც ქალაქის ისტორიულ-კულტურული ძეგლების ნუსხაშია შეტანილი.
იხილეთ ვრცლად
